Czarny potok Leopolda Buczkowskiego

Eksperyment artystyczny Buczkowskiego, rozwijany dalej w kolejnych utworach (Dorycki krużganek, Pierwsza świetność, Uroda na czasie, Oficer na nieszporach), należy do najbardziej niezwykłych w całej polskiej prozie powojennej. Czarny potok to rzeka żałobna, rzeka śmierci, ciemna "kompozycja". Rozbijanie reguł konstrukcyjnych w utworze, łamanie przyzwyczajeń czytelniczych ma więc dodatkowe znaczenie - tradycyjnymi sposobami nie da się wyrazić świata, który przeżył katastrofę. W powieściach Buczkowskiego rozgrywa się pewien dramat: stale docieramy do jakiejś warstwy znaczeniowej, ważnej, jednakże nie ostatecznej. Za nią jest warstwa, następna i następna; wnikamy coraz głębiej, aż do sensów najdalszych, ale nie przekraczamy nigdy granicy tajemnicy. A może prawda jest znacznie prostsza, może daje się zamknąć w jednym aforyzmie?
"Wiatr wieje - mówi jeden z bohaterów Czarnego potoku - a wdowa pszenicę sieje. Ty wiesz Josie, że życie człowieka biednego trwa wiecznie. Tak jak bydlęta, co żyją wiecznie w biedzie."

Stanisław Burkot, Literatura polska w latach 1939-1989, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Warszawa 1993, s. 83.